Skip to content

Potrzeba profesjonalnej dyskusji na temat PAS – Alicja Czerederecka

pobierz PDF

Koncepcja Gardnera zawiera bardzo trafne rozpoznanie istoty zjawiska, które on sam nazwał syndromem oddzielenia od drugoplanowego opiekuna (PAS). Dotyczy to zarówno objawów obserwowanych u dziecka, jak i wskazania przyczyn i skutków. Jest to bardzo istotne dla ustalenia wpływu sytuacji rodzinnej i postaw samych rodziców na nieprawidłowości w rozwoju psychicznym dziecka.

Także propozycje kompleksowych oddziaływań sądu, biegłych oraz specjalistów zajmujących się opieką społeczną i pomocą rodzinie zawierają wiele cennych uwag, które raczej wymagają uważnego zbadania niż pochopnego odrzucania. Aby poradzić sobie z tym bardzo trudnym i delikatnym problemem zaburzeń w relacji rodzinnej, powstałych po rozpadzie związku między rodzicami, niezbędna jest współpraca pomiędzy biegłymi a sądem i innymi specjalistami zajmującymi się pomocą rodzinie, tym bardziej że obowiązuje zasada, iż nie można mieszać ról. Biegły występujący w sprawie nie może być jednocześnie doradcą czy też terapeutą opiniowanej przez niego rodziny i odwrotnie – terapeuta nie może podejmować się roli biegłego.

Osiągnięciem koncepcji Gardnera jest też, wbrew pozorom, wskazanie możliwości i otwarcie drogi dla radykalnych rozwiązań w sytuacji skrajnej: zaburzenia ujawniane przez dziecko są na tyle poważne i, nawet w przypadku jego zaadaptowania się do warunków rozbitej rodziny, grożą tak poważnymi zaburzeniami we wszystkich sferach psychiki, że lepszym wyjściem wydaje się czasowe odizolowanie go od obojga rodziców niż zachowywanie status quo w poczuciu bezradności, że nie ma dobrego rozwiązania.

Rzetelne i obszerne zdiagnozowanie sytuacji rodzinnej pozwoli zapobiec wydawaniu powierzchownych opinii i ograniczy powoływanie kolejnych zespołów biegłych. Warto zatem zadbać, by pracownicy rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych nie byli poddani presji czasu w opracowywaniu opinii dotyczących zaawansowanego konfliktu rodzinnego, zwłaszcza w takich sytuacjach, kiedy istnieje podejrzenie poważnych zaburzeń relacji lub ostrych form angażowania dziecka w konflikt między rodzicami. Potrzebne są badania nad ustaleniem czynników, które pomagają dziecku uniezależnić się od toksycznych wpływów rodziców. Ważne jest także podjęcie badań dotyczących skuteczności różnych rozwiązań proponowanych przez biegłych, decyzji sądu oraz form oddziaływań specjalistycznych, doradczych, mediacyjnych, terapeutycznych, nadzoru kuratora itp.

Niezbędne są zarówno badania, jak i szerokie dyskusje i konsultacje interdyscyplinarne, które pozwolą wypracować kierunki zapobiegania i przeciwdziałania nieprawidłowościom opisanym jako PAS. Szczególnie ważne obszary tych dyskusji dotyczą:

  • ze strony sądu – poszukiwania podstaw prawnych do postanowień tymczasowych i ich egzekwowania od rodziców,
  • ze strony biegłych – zamieszczania w opinii wskazówek, które mają realne szanse realizacji, zważając na opór rodziców,
  • ze strony doradców, mediatorów i terapeutów – wskazania możliwości włączenia się w pomoc rodzinie, której członkowie (przynajmniej niektórzy) nie ujawniają takiej potrzeby.

pobierz PDF

Published inalienacja rodzicielskaOZSSprawo dziecka do obojga rodzicówsądy

One Comment

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *