Skip to content

Wniosek o rozdystrybuowanie wśród sędziów rodzinnych, specjalistów z OZSS i kuratorów opracowania tematycznego Senatu RP OE-263 oraz publikacji naukowej „Rozwód rodziców a dobro dziecka”

Od 11 lutego 2018r. wniosek złożyło 4306 osób.
podpisz wniosek
Dziękujemy wszystkim sygnatariuszom.

Wniosek – art 241 kpa – O rozdystrybuowanie wśród sędziów z sądów okręgowych i sądów rejonowych orzekających w sprawach rodzinnych, specjalistów z opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów, oraz zawodowych kuratorów rodzinnych opracowania tematycznego Senatu RP OE-263 „Ocena wpływu opieki naprzemiennej na małoletnie dzieci i ich relacje z rodzicami” sporządzonego na potrzeby rozpatrywania petycji wielokrotnej „Stop Alienacji Rodzicielskiej” PW9-01/17, oraz publikacji naukowej „Rozwód rodziców a dobro dziecka” opublikowanej w kwartalniku Ministerstwa Sprawiedliwości – „Na wokandzie” nr 24.

Działając na podstawie art. 241 Ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. 1960 Nr 30 poz. 168) – zwanej dalej kpa – wnoszę o:

  1. Rozdystrybuowanie i zobowiązanie do zapoznania się przez sędziów orzekających w sprawach rodzinnych, biegłych psychologów sądowych i specjalistów z opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów, oraz zawodowych kuratorów rodzinnych z następującymi publikacjami naukowymi:
    1. Opracowanie tematycznego Senatu RP OE-263 „Ocena wpływu opieki naprzemiennej na małoletnie dzieci i ich relacje z rodzicami” sporządzonego na potrzeby rozpatrywania petycji wielokrotnej „Stop Alienacji Rodzicielskiej” PW9-01/17 – dostępnego pod następującym adresem URL: http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k9/dokumenty/bad/2017/oe/oe-263_internet.pdf
    2. Publikacji naukowej „Rozwód rodziców a dobro dziecka” autorstwa doktora nauk psychologicznych Pani Magdaleny Śniegulskiej, oraz doktora nauk psychologicznych Pani Barbary Arskiej-Karyłowskiej, pracowników naukowych Zakładu Psychologii Klinicznej Dziecka w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie – opublikowanej w kwartalniku Ministerstwa Sprawiedliwości – „Na wokandzie” nr 24 – a dostępnej pod następującym adresem URL:
      https://nawokandzie.ms.gov.pl/24/dobre-praktyki-2-24/rozwod-rodzicow-a-dobro-dziecka.html
  2. Na podstawie art. 237 § 1 kpa w zw. z art. 244 § 1 kpa wnoszę o rozpoznanie niniejszego wniosku bez zbędnej zwłoki.
  3. Na podstawie art. 244 § 2 kpa wnoszę o powiadomienie mnie na piśmie listem poleconym o sposobie załatwienia niniejszego wniosku.

Uzasadnienie

Nie ulega najmniejszej wątpliwości, iż sędziowie orzekający w sprawach rodzinnych, specjaliści z opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów, oraz zawodowi kuratorzy rodzinny winni być na bieżąco z wiedzą powszechną dotyczącą materii w której się poruszają, zaś zgodnie z Kodeksem pracy wskazani pracownicy winni sami dbać o aktualność swojej wiedzy, zaś pracodawca winien umożliwić podnoszenie wiedzy pracownikom, w tym przez ułatwienie dostępu i dystrybucję stosownych publikacji naukowych.

Dnia 7 grudnia 2017 roku Sejm RP po raz kolejny dostrzegając krzywdzenie dzieci w sądach rodzinnych uchwalił po raz kolejny dezyderat w sprawie alienacji rodzicielskiej, tj. kolejny Dezyderat nr 631 dnia 7 grudnia 2017 roku, w którym wprost wskazano:

“można wysunąć wnioski, że w praktyce stosowania prawa nic się nie zmienia, przez co sytuacja wielu rodzin po rozwodzie, a zwłaszcza dzieci, będących największymi ofiarami dramatu rozwodu, jest w Polsce w dalszym ciągu TRAGICZNA i – co najgorsze – nie ulega poprawie mimo licznych interwencji.”

Komisja wnioskowała o wprowadzenie takich rozwiązań, jak: upowszechnianie opieki naprzemiennej w powiązaniu z powszechnie dostępnym i profesjonalnym wsparciem prawno-motywacyjno-terapeutycznym, odpowiednie programy edukacyjne dla przyszłych rodziców, pracowników socjalnych, sędziów, biegłych i kuratorów sądowych, psychologów, mediatorów, policjantów i nauczycieli.”

W tym miejscu przypomnieć wypada treść wcześniejszego Dezyderatu nr 4, który jednak nie przyniósł zamierzonych efektów.

Dnia 12 maja 2016 roku Komisja do Spraw Petycji Sejmu RP uchwaliła Dezyderat2 nr 4 w sprawie podjęcia działań przeciwdziałających alienacji rodzicielskiej.

Komisja do Spraw Petycji uznaje alienację rodzicielską, czyli ograniczanie czy pozbawianie dziecka kontaktów i rozwoju więzi z jednym z rodziców – za szczególnie ważny problem w obszarze polityki społecznej.

Alienacja rodzicielska jest efektem zachowań, występujących najczęściej w wyniku rozstania się (rozpadu związku – rozwodu) rodziców dziecka. Jednym z elementów alienacji jest przyznawanie głównej opieki nad dzieckiem jednemu z rodziców, co zarazem ogranicza kontakt z drugim z rodziców i w efekcie może wywoływać u dziecka wiele niepożądanych zachowań i zaburzeń. Zerwanie więzi między dzieckiem a jednym z rodziców jest dla tego dziecka krzywdą.

Każde dziecko dla swego prawidłowego rozwoju ma prawo i potrzebuje dobrej więzi z obojgiem rodziców.”

Fakt stosowania przemocy wobec dzieci polegającej na izolowaniu i ograniczaniu dziecku naturalnego prawa do równego wychowania i miłości obojga rodziców dostrzegł doradca społeczny Rzecznika Praw Dziecka dnia 12 maja 2016 roku podczas posiedzenia Sejmowej Komisji do Spraw Petycji.

Doradca społeczny Rzecznika Praw Dziecka Sędzia Agnieszka Rękas3

WYKLUCZENIE RODZICIELSKIE w stosunku do dziecka JEST NAJGORSZĄ KRZYWDĄ , JAKĄ MOŻNA ZROBIĆ DZIECKU, dziecko powinno się wychowywać, jeżeli nie w pełnej rodzinie, to w pełnej opiece i miłości rodzicielskiej.”

Prawo do utrzymywania i podtrzymywania więzi pomiędzy osobami bliskimi, w szczególności gdy jedna z nich jest dzieckiem, jest postrzegane jako podstawowy element życia prywatnego i rodzinnego. Orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka4, traktuje działania zmierzające do zerwania więzi pomiędzy rodzicem a dzieckiem jako naruszenie art. 8 Konwencji z 4 listopada 1950 r. o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

Zgodnie z treściami zawartymi w Informatorze dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie5, opracowanymi i publikowanymi przez Ministerstwo Sprawiedliwości, oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, oraz Karcie6 praw osoby dotkniętej przemocą w rodzinie opracowanej i publikowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości, przemoc w rodzinie została zdefiniowana w art. 2 pkt 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Zgodnie z tą definicją:
„Przemoc w rodzinie to wszystkie jednorazowe lub powtarzające się działania lub zaniechania osoby najbliższej, wspólnie zamieszkującej lub gospodarującej, zmuszające Cię do zachowań wbrew Twej woli, w szczególności narażające Cię na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające Twoja godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na Twoim zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne.”

Najczęstsze formy przemocy w rodzinie to:

Przemoc psychiczna, np. obrażanie, wyzywanie, wyśmiewanie, szydzenie, okazywanie braku szacunku, poniżanie w obecności innych osób, kontrolowanie i ograniczanie kontaktu z bliskimi, poddawanie stałej krytyce.”

Nie ulega zatem najmniejszej wątpliwości, że naruszanie naturalnego prawa dziecka do równej opieki i miłości obojga rodziców jest najgorszą krzywdą jaką można zrobić dziecku, stanowi wobec dziecka przemoc.

Pragnę ponadto zauważyć, że Rzecznik Praw Dziecka wystąpieniem generalnym z dnia 21 kwietnia 2017 roku „Prawo dziecka do obojga rodziców – przepisy a rzeczywistość” – znak GAB.422.5.2017.BS7, skierowanym do Ministra Sprawiedliwości, Prokuratora Generalnego, Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wskazał:

alienacja dziecka od jednego z rodziców jest formą przemocy emocjonalnej i wszelkie zachowania alienacyjne, świadome bądź nieświadome doprowadzają do zaburzeń osobowościowych, społecznych i rozwojowych dziecka”

oraz dalej Konstytucyjny organ stojący na straży przestrzegania praw dzieci:

Świadome bądź nieświadome zachowania alienacyjne doprowadzają do zaburzeń osobowościowych, emocjonalnych, społecznych i rozwojowych dziecka.”

Wciąganie w konflikt okołorozwodowy, manipulacja, sterowanie lękami dziecka, szantaż emocjonalny są niestety działaniami powszechnymi. Indukowane dziecku negatywne postawy i przekonania wobec drugiego rodzica, skutkują głębokimi zaburzeniami w sferze emocjonalnej dziecka i mają ogromny wpływ na jego późniejsze – dorosłe – życie.”

Rzecznik Praw Dziecka podkreślając fundamentalizm prawa dziecka do wychowania przez oboje rodziców dostrzega potrzebę rozbudowania przyjętych rozwiązań prawnych, w szczególności w zakresie skuteczniejszej realizacji postanowień sądowych oraz wzbogacenia mechanizmów pojednawczego rozwiązywania konfliktów pomiędzy rodzicami.”

Izolacja dziecka od jednego z rodziców w sytuacji, gdy jedyną przesłanką takiego postępowania jest silny konflikt z drugim rodzicem, powinna spotykać się z szybką i stanowczą reakcją sądu. Jest to bowiem naruszenie odpowiedzialności rodzicielskiej, zapisanej w obecnie funkcjonujących przepisach jako władza rodzicielska.”

Szczególnego podkreślenia wymaga fakt, że Komisja do Spraw Petycji Sejmu RP w przedmiotowym Dezyderacie nr 4 z dnia 12 maja 2016 roku zwraca uwagę, iż w związku z krzywdą jaką doświadczają dzieci alienowane od jednego z rodziców, wskazane jest wystąpienie z odpowiednimi programami do pracowników socjalnych, sędziów, biegłych i kuratorów, psychologów, mediatorów, nauczycieli i innych, a w szczególności z programami edukacyjnymi i szkoleniami dla psychologów w tym zatrudnionych w OZSS, sędziów rodzinnych i kuratorów rodzinnych.

Pragnę zauważyć, iż w wyniku działań obywateli, Ministerstwo Sprawiedliwości8 pismem z dnia 21 września 2016 roku wysłanym do Prezesów wszystkich Sądów Apelacyjnych – znak DSRiN-II-055-4/16, oraz Komenda Główna Policji9 pismem z dnia 29 września 2016 roku – znak EP-2443/16 podjęły stosowne działania w sprawie rozpowszechnienia Dezyderatu nr 4, a zmierzające do powstrzymania przemocy wobec dzieci, którą jest alienacja rodzicielska.

W przedmiotowym piśmie z dnia 21 września 2016 roku Ministerstwo Sprawiedliwości zobowiązało Prezesów Sądów Apelacyjnych do zapoznania z treścią Dezyderatu nr 4 pracowników opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów, sędziów orzekających w sprawach rodzinnych oraz kuratorów sądowych.

Nie ulega najmniejszej wątpliwości, iż samo zapoznanie sędziów, biegłych psychologów i kuratorów z pojęciem alienacji rodzicielskiej zawartym w Dezyderacie nr 4 Komisji do Spraw Petycji Sejmu RP nie jest wystarczającym działaniem, bowiem koniecznym i uzasadnionym jest nabycie wiedzy, umiejętności i kompetencji w zakresie zalet jakie niesie dla dobra dziecka opieka naprzemienna, o której to upowszechnienie wnosili posłowie na Sejm w Dezyderacie nr 4, zaś obecnie dalej sygnalizują problem krzywdzenia dzieci w kolejnym Dezyderacie nr 63.

W grudniu 2017 roku Senat RP opublikował na swoich stronach internetowych opracowanie tematyczne OE-263 „Ocena wpływu opieki naprzemiennej na małoletnie dzieci i ich relacje z rodzicami” sporządzone na potrzeby rozpatrywania petycji wielokrotnej „Stop Alienacji Rodzicielskiej” PW9-01/17 – opracowanie jest dostępne pod następującym adresem URL: http://www.senat.gov.pl/gfx/senat/userfiles/_public/k9/dokumenty/bad/2017/oe/oe-263_internet.pdf

Z powyższego opracowania jasno wynika co następuje:

Odnosząc się do opieki naprzemiennej trzeba zauważyć, że ma ona kilka pozytywnych aspektów i nie stanowi zagrożenia dla rozwoju dzieci i ich dobra.

  1. Obecnie dzieci już od wieku przedszkolnego, a nawet wcześniej nie są wychowywane w jednym, ograniczonym do najbliższej rodziny środowisku i ma to nawet pozytywny wpływ na ich rozwój. Dlatego też naprzemienne zamieszkiwane u ojca i matki nie musi mieć negatywnych skutków. Z badań i praktyki wynika, że dzieci z czasem akceptują oddzielne zamieszkiwanie rodziców, a ich problemy i przeżycia mają inne źródło, głównie w postępowaniu rodziców.
  2. Podnoszone przez przeciwników opieki naprzemiennej zagrożenie dla poczucia bezpieczeństwa u dzieci poprzez zmiany miejsca zamieszkania również nie znajduje uzasadnienia w świetle wiedzy psychologicznej. Poczucie bezpieczeństwa zależy nie tyle od miejsca fizycznego pobytu dziecka, co przede wszystkim od rodziców/ opiekunów, ich relacji z dzieckiem, okazywanych uczuć oraz zasad sprawowania opieki. Inaczej mówiąc, poczucie bezpieczeństwa stwarza rodzic swoim postępowaniem, a nie miejsce.
  3. Trzeba też zauważyć, że potrzeby dziecka mogą być lepiej dostrzegane i zaspokajane w opiece naprzemiennej, ponieważ kontakty rodzica z dzieckiem w codziennym życiu są wtedy bardziej indywidualne i bliższe. Ponadto każdy z rodziców może uwzględniać inne potrzeby dziecka i zazwyczaj tak jest, że matki koncentrują się bardziej na innych potrzebach i aktywności z dziećmi, a ojcowie na nieco innych. Dzieci mające dłuższe kontakty i z ojcem, i z matką w sytuacjach codziennego życia mogą mieć zaspokajane potrzeby od dwóch osób, a nie jednej, a więc w szerszym zakresie, bo bardziej indywidualnie.
  4. Pozytywnym aspektem opieki naprzemiennej jest stworzenie warunków do uczestniczenia dziecka w codziennej aktywności każdego z rodziców: ojca – matki, kobiety – mężczyzny, obserwowania ich postępowania w różnych sytuacjach. Z psychologii i pedagogiki wiadomo, że normy, wartości i wzorce postępowania przekazywane są przede wszystkim poprzez tzw. modelowanie, czyli poprzez obserwowanie zachowań rodziców i skutków tych zachowań. Jest to możliwe tylko w trakcie codziennych sytuacji, zatem uczestniczenie dziecka w życiu ojca i matki, chociaż osobno, daje możliwość nauczenia się różnych ról i wzorców postępowania, a nie tylko ograniczonych do jednego rodzica i jednej płci. Kilkugodzinne kontakty w tygodniu takich możliwości nie stwarzają, są sztuczne, wyrwane ze zwykłej aktywności.
  5. Kolejnym pozytywnym aspektem jest to, że rodzic, u którego aktualnie przebywa dziecko, może bez ograniczeń czasowych w danym dniu, aktywnie uczestniczyć w różnych pozaszkolnych zajęciach dziecka, np. kibicować drużynie syna na meczu, albo organizować sposób spędzania czasu np. kino, teatr. Dla dzieci zainteresowanie rodzica ich osiągnięciami jest bardzo ważne. Istotna jest też wspólna i różnorodna aktywność. Oczywiście, że możliwość ta byłaby np. co drugi tydzień, ale byłaby. Dotychczasowe rozwiązania, generują problemy głównie dla ojców, gdyż kilkugodzinne spotkania ojca z dzieckiem nie dają możliwości aktywnego uczestnictwa rodzica w życiu codziennym dziecka ponieważ mecz, film może być w innym czasie niż dany dzień i godziny, które ojciec ma przyznane przez sąd do kontaktu. Dzieci odbierają to jako niezrozumiałą karę. Z praktyki opiniowania sądowego wiadomo, że matki często nie wyrażają zgody na kontakty w inny dzień niż ten „sądowy”, bardzo pilnują wyznaczonych godzin i domagają się, aby te kilka godzin kontaktu z ojcem poświęcone było na odrabianie lekcji.

Czas, w jakim dziecko przebywa u każdego z rodziców nie może być zbyt krótki ani zbyt długi i wydaje się, że tygodniowe okresy są najbardziej optymalne.
Dzieci w wieku szkoły średniej mogą mieć ten czas dłuższy, np. dwu-trzytygodniowy, ale powinno się im zostawić możliwość decydowania.

Matki, mając opiekę nad dzieckiem, wykorzystują ten fakt jako argument w postępowaniu rozwodowym. W składanych zeznaniach często nie mówią o sobie i swoich relacjach z mężem tylko używają liczby mnogiej i mówią: „on nas skrzywdził, nas zostawił” itp. Psychologicznie ma to znaczenie, bo sugeruje, że ojciec jest winny również krzywdzenia dziecka. Mając codzienną opiekę nad dzieckiem swoje przekonania wpajają dziecku, które potem mówi w trakcie badań: „tata nas krzywdził, tata jest zły”, ale pytane o konkrety nie potrafi ich wskazać. Dziecko nie może też zweryfikować opinii matki o ojcu, bo utrudniane są albo nawet uniemożliwiane kontakty z ojcem. Potem argumentem na rzecz ostatecznego postanowienia o przyznaniu opieki matce jest twierdzenie, że dziecko nie chce widzieć ojca, boi się, zostało przez niego skrzywdzone, nie ma z nim więzi emocjonalnej. Szczególnie ten ostatni argument powinien skutkować natychmiastowym stworzeniem warunków do odbudowy więzi, czyli dłuższego czasu pozostawania dziecka pod opieką ojca.

Bardzo istotny i ważny jest postulat o zaprzestaniu ograniczania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców tylko z powodu osobnego zamieszkiwania. Rodzice powinni mieć takie same prawa i obowiązki. Pozbawianie pełnej lub częściowej władzy rodzicielskiej tylko jednego z nich sytuuje tego rodzica w gorszej pozycji wobec dziecka, co postrzegane przez dziecko, może mieć wpływ na stosunek do rodzica. Pomysły o etykietowaniu rodzica jako pierwszo- lub drugoplanowego są szkodliwe dla relacji rodzic – dziecko.”

Nie ulega najmniejszej wątpliwości, że sędziowie rodzinni, kuratorzy, biegli OZSS winni być na bieżąco z aktualnymi opracowaniami naukowymi dotyczącymi aspektu wychowywania dzieci po rozstaniu się rodziców, a w tym opracowań dotyczących opieki naprzemiennej. Zasadnym jest rozdystrybuowanie wśród wskazanych osób opracowania tematycznego Senatu OE-263, a w celu podniesienia kompetencji merytorycznych wskazanych osób.

Wskazać dalej należy stanowisko wyrażone przez doktora nauk psychologicznych Panią Magdalenę Śniegulską, oraz doktora nauk psychologicznych Panią Barbarę Arską-Karyłowską, pracowników naukowych Zakładu Psychologii Klinicznej Dziecka w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie, które w kwartalniku Na wokandzie nr 2410 przedstawiły następujące stanowisko:

Wiele orzeczeń sądów rodzinnych w Polsce opartych jest na mocno utrwalonych stereotypach dotyczących ról rodzicielskich. Dziecko nadal potrzebuje kontaktu z obojgiem rodziców, potrzebuje miłości, opieki i wsparcia – zarówno mamy, jak i taty. Większość badaczy wyraźnie wskazuje, że niezależnie od sprawności wykonywania rodzicielskich obowiązków przez rodzica, dzieci równie mocno kochają swoje mamy, co swoich ojców i potrzebują z nimi kontaktu (por. Schaffer, R.H./2014/ – Psychologia dziecka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa). W ocenie dziecka mama i tata są dla niego równie ważni.

Pozostawienie pełnej władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom jest z punktu widzenia dziecka najlepszym rozwiązaniem. Możliwość stałego kontaktu z obojgiem rodziców to, jak wspomniano wcześniej, jest ze wszech miar korzystne dla rozwoju dziecka. Tak więc, jeśli to tylko możliwe, warto dążyć do takiego właśnie rozwiązania.

Sędziowie winni również uwzględniać, że czym innym jest opieka nad dzieckiem w weekendy, a czym innym towarzyszenie mu w dzień powszedni – wspieranie w obowiązkach szkolnych, towarzyszenie przy zasypianiu, bycie w smutku i chorobie, towarzyszenie w zabawach i spotkaniach z przyjaciółmi. Dlatego warto tak zorganizować opiekę, by każdy z rodziców miał okazję być zarówno „rodzicem świątecznym”, jak i „rodzicem od spraw codziennych”. W tym kontekście pewnym rozwiązaniem jest opieka naprzemienna – podział opieki sprawowany przez rodziców oparty o określoną ilość dni (np. cztery dni mama – poniedziałek, wtorek, środa, czwartek; cztery dni tata – piątek, sobota, niedziela, poniedziałek, itd.) lub tygodni (np. mama dwa pierwsze tygodnie miesiąca, tata – dwa kolejne).

W polskich warunkach wskazanym byłoby częstsze na etapie sądowym kierowanie skonfliktowanych małżonków do wykwalifikowanych mediatorów oraz zmiana w postrzeganiu opieki naprzemiennej, która – wbrew irracjonalnym opiniom wielu prawników – jest szansą, a nie zagrożeniem, dla prawidłowego psychologicznego rozwoju dziecka”

Mając na względzie przytoczone powyżej fragmenty publikacji naukowej „Rozwód rodziców a dobro dziecka” autorstwa doktora nauk psychologicznych Pani Magdaleny Śniegulskiej, oraz doktora nauk psychologicznych Pani Barbary Arskiej-Karyłowskiej, pracowników naukowych Zakładu Psychologii Klinicznej Dziecka w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie – opublikowanej w kwartalniku Ministerstwa Sprawiedliwości – „Na wokandzie” nr 24, należy stwierdzić, że zasadnym jest zapoznanie się z całością przedmiotowej publikacji naukowej przez wskazanych wcześniej pracowników – tj. sędziów, biegłych i kuratorów, bowiem ta publikacja zawiera szereg niepodważalnych argumentów przemawiających za ustalaniem opieki naprzemiennej nad dzieckiem w przypadku rozstania się rodziców, które to argumenty powinny być znane osobom kierującym się dobrem dziecka i stojącym na straży przestrzegania praw dzieci.

Z przykrością należy zauważyć, że Rzecznik Praw Dziecka w dalszym ciągu bije na alarm w zakresie gwałcenia praw dzieci do wychowania przez oboje rodziców. Alienacja rodzicielska to PRZEMOC – tak stwierdza kategorycznie Rzecznik Praw Dziecka11 w ponownym wystąpieniu i ponagleniu12 Ministra Sprawiedliwości – z dnia 11 grudnia 2017 roku – znak G48.422.5.2017.BS, jak i również Rzecznik Praw Dziecka stwierdza, że prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców nie jest obecnie zabezpieczone i respektowane.

“Alienacja dziecka od jednego z rodziców jest niewątpliwie formą przemocy, mogącą doprowadzić do zaburzeń osobowościowych, emocjonalnych, społecznych i rozwojowych dziecka. Wciąganie w konflikt okołorozwodowy, manipulacja, sterowanie lękami dziecka, szantaż emocjonalny są niestety działaniami powszechnymi. Indukowane dziecku negatywne postawy i przekonania wobec drugiego rodzica, skutkują głębokimi zaburzeniami w sferze emocjonalnej dziecka i mają ogromny wpływ na jego późniejsze – dorosłe – życie.”

“… ponownie zwracam się do Pana Ministra z uprzejmą prośbą o przedstawienie stanowiska wobec sygnalizowanego problemu oraz rozważenie zasadności podjęcia inicjatywy legislacyjnej na rzecz skuteczniejszego zabezpieczenia prawa dziecka do obojga rodziców”

Wskazuję ponadto na List otwarty13 prof. Małgorzaty Gersdorf Pierwszej Prezes Sądu Najwyższego z dnia 22 grudnia 2017 roku, w którym I Prezes Sądu Najwyższego zawarła bardzo trafne i słuszne uwagi:

Ostrzegam przed łamaniem umowy społecznej jaką jest Konstytucja. Jest to ścieżka nad przepaścią, w którą może spaść cały Naród.”

oraz dalej:

Proszę Obywatelki i Obywateli, aby czytali polską Konstytucję i wyciągali z niej wnioski.”

W mojej ocenie brak działań w sytuacji szerzącej się przemocy alienacji rodzicielskiej, oraz lekceważenia prawa dzieci do wychowania przez oboje rodziców żyjących w rozłączeniu (art. 58 § 1a, oraz art. 107 § 2 KRiO) może świadczyć o niewywiązywaniu się przez Rzeczpospolitą Polską, oraz przez Wymiar Sprawiedliwości z umowy społecznej którą jest Konstytucja, a w szczególności moim zdaniem dochodzi do systemowego naruszania art. 18 Konstytucji.

Zgodnie z treścią art. 18 Konstytucji RP zawarto następującą umowę społeczną:

„Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej.”

„Rodzina w świetle przepisów konstytucyjnych według TK to “każdy trwały związek dwóch lub więcej osób, składający się z co najmniej jednej osoby dorosłej i dziecka, oparty na więzach emocjonalnych, prawnych, a przeważnie także i na więzach krwi. Rodzina może być pełna, w tym wielodzietna lub niepełna. Rodzina pełna składa się z dwojga osób dorosłych pozostających we wspólnocie domowej i związanych więzami uczuciowymi oraz wychowywanego przez nie wspólnego dziecka (dzieci). Rodzinę niepełną tworzy natomiast jeden dorosły i wychowywane przez niego dziecko (dzieci)” (orz. TK z 12.4.2011 r., SK 62/08, OTK-A 2011, Nr 3, poz. 22). Ten pogląd TK nie łączy rodziny z małżeństwem, co wynika ze sformułowań zawartych w art. 18. Ujęcie to jest w istocie analogiczne z regulacją art. 12 EKPC (por. L. Garlicki (red.), Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. I, Komentarz do artykułów 1–18, Warszawa 2010, s. 715).” – tak Art. 18 Konstytucja RP Banaszak 2012, wyd. 2

Konsekwencją istnienia omawianego artykułu jest stworzenie w ustawodawstwie zwykłym gwarancji instytucjonalnej dla określonych w tym przepisie wartości. Istnieje więc prawny obowiązek państwa ustanowienia odpowiednich instytucji prawnych zapewniających trwałe miejsce małżeństwu, rodzinie, macierzyństwu i rodzicielstwu w polskim systemie prawnym. Przepis ten nakazuje więc “podejmowanie przez państwo takich działań, które umacniają więzi między osobami tworzącymi rodzinę, a zwłaszcza więzi istniejące między rodzicami i dziećmi oraz między małżonkami” (wyr. TK z: 18.5.2005 r., K 16/04, OTK-A 2005, Nr 5, poz. 51; 4.9.2007 r., P 19/07, OTK-A 2007, Nr 8, poz. 94 oraz 25.7.2013 r., P 56/11, OTK-A 2013, Nr 6, poz. 85; w doktrynie tak Banaszak, Konstytucja, 2012, art. 18, Nb 7).” – tak komentarz Art. 18 Konstytucja RP red. Safjan, Bosek 2016, wyd. 1/Borysiak

W orzecznictwie TK zauważono, że realizacja prawa do ochrony życia rodzinnego zakłada harmonijne ukształtowanie stosunków rodzinnych dla dobra wszystkich jej członków, przy szczególnym uwzględnieniu dobra dziecka jako wartości o podstawowym znaczeniu konstytucyjnym. Prawna ochrona życia rodzinnego powinna więc “stwarzać optymalne warunki dla rozwoju dziecka pod pieczą rodziców” (zob. wyr. TK z 16.7.2007 r., SK 61/06, OTK-A 2007, Nr 7, poz. 77).” – tak komentarz Art. 18 Konstytucja RP red. Safjan, Bosek 2016, wyd. 1/Borysiak

z wyrażonej w art. 18 zasady ochrony i opieki rodziny i rodzicielstwa oraz zasad wyrażonych w Preambule wynika zakaz nieuzasadnionej ingerencji państwa w prawa rodzicielskie.” – tak komentarz Art. 18 Konstytucja RP red. Safjan, Bosek 2016, wyd. 1/Borysiak

Nie ulega zatem najmniejszej wątpliwości, iż rodzice żyjący w rozłączeniu tworzą ze swoimi dziećmi rodzinę zgodnie z art. 18 Konstytucji RP, zatem te rodziny zasługują na ochronę ze strony Państwa Polskiego, a w szczególności przepis ten nakazuje więc “podejmowanie przez państwo takich działań, które umacniają więzi między osobami tworzącymi rodzinę, a zwłaszcza więzi istniejące między rodzicami i dziećmi oraz między małżonkami” (wyr. TK z: 18.5.2005 r., K 16/04, OTK-A 2005, Nr 5, poz. 51; 4.9.2007 r., P 19/07, OTK-A 2007, Nr 8, poz. 94 oraz 25.7.2013 r., P 56/11, OTK-A 2013, Nr 6, poz. 85; w doktrynie tak Banaszak, Konstytucja, 2012, art. 18, Nb 7).” – tak komentarz Art. 18 Konstytucja RP red. Safjan, Bosek 2016, wyd. 1/Borysiak

W tym stanie rzeczy uważam, że rozdystrybuowanie wśród sędziów z sądów okręgowych i sądów rejonowych orzekających w sprawach rodzinnych, specjalistów z opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów, oraz zawodowych kuratorów rodzinnych opracowania tematycznego Senatu RP OE-263 „Ocena wpływu opieki naprzemiennej na małoletnie dzieci i ich relacje z rodzicami”, oraz publikacji naukowej „Rozwód rodziców a dobro dziecka” autorstwa doktora nauk psychologicznych Pani Magdaleny Śniegulskiej, oraz doktora nauk psychologicznych Pani Barbary Arskiej-Karyłowskiej, pracowników naukowych Zakładu Psychologii Klinicznej Dziecka w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej w Warszawie – opublikowanej w kwartalniku Ministerstwa Sprawiedliwości – „Na wokandzie” nr 24, jest minimalnym krokiem który może podjąć Prezes Sądu, a w celu uwrażliwienia sędziów z sądów okręgowych i sądów rejonowych orzekających w sprawach rodzinnych, specjalistów z opiniodawczych zespołów sądowych specjalistów, oraz zawodowych kuratorów rodzinnych na szerzącą się patologię przemocy alienacji rodzicielskiej, jak i również w celu posiadania przez te osoby realnej wiedzy wskazującej na zalety opieki naprzemiennej, która to opieka naprzemienna jest urzeczywistnieniem prawa dziecka do wychowania przez oboje rodziców określonym w art. 58 § 1a, oraz 107 § 2 KRiO.

Mając na względzie ratyfikowaną przez Rzeczpospolitą Polską Konwencją o Prawach Dziecka (przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 20 listopada 1989 r.) (Dz. U. z 1991r. Nr 120, poz. 526.), pozytywne rozpatrzenie niniejszego wniosku będzie stanowić wywiązanie się przez Rzeczpospolitą Polską z zapisów ratyfikowanej Konwencji, a w szczególności art. 3, oraz art. 19 przedmiotowej Konwencji.


    Instrukcja podpisania wniosku

    1. przeczytaj wniosek
    2. wypełnij wszystkie pola formularza swoimi prawdziwymi danymi
    3. kliknij przycisk "podpisuję wniosek"

    Wniosek zostanie wysłany e-mailem na adres wybranego sądu okręgowego. Twoje dane osobowe zostaną wysłane do w/w adresatów wniosku ale nie będą nigdzie opublikowane. Kopia wniosku zostanie wysłana na Twój e-mail. Odpowiedź od urzędu powinna nadejść bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

    Formularz podpisania wniosku

    Wybierz sąd okręgowy:

    Imię i nazwisko

    Email

    Adres zamieszkania (ulica nr domu/lokalu)

    Kod pocztowy

    Miejscowość

    Kraj

    [mailpoetsignup mailpoetsignup-271 mailpoet_list_1 "- chcę być informowany o dalszych działaniach społeczności"]


    1 http://orka.sejm.gov.pl/opinie8.nsf/dok?OpenAgent&pet_d63

    2 http://orka.sejm.gov.pl/opinie8.nsf/nazwa/pet_d4/$file/pet_d4.pdf

    3 http://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/biuletyn.xsp?skrnr=PET-21 , http://orka.sejm.gov.pl/zapisy8.nsf/0/47729A37FFB74BA1C1257FB900491D30/%24File/0059608.pdf

    4 Zob. np. decyzję Europejskiej Komisji Praw Człowieka w sprawie Jonsson v. Szwecja z dnia 7grudnia 1987 r., skarga nr 12495/86, DR 54/187: „Naturalna więź między rodzicem i dzieckiem ma podstawowe znaczenie i (..) poszanowanie życia rodzinnego, w rozumieniu art. 8 oznacza, iż nie można odmówić tego kontaktu, chyba że istnieją poważne powody usprawiedliwiające taką ingerencję”, A. Nowicki w: Europejska Konwencja Praw Człowieka. Wybór orzecznictwa, Warszawa 1999, poz. 1217, s. 366. Zob. też orzeczenia Międzynarodowego Trybunału Praw Człowieka powołane przez M. Grudzińską (w:) Kontakty z dziećmi. Sądowe ustalenie. Orzecznictwo. Wzory, Warszawa 2000, s. 49 – 53. Między innymi w sprawie A. Schultz i M. Schultz przeciwko Polsce (Decyzja ETPC z dnia 8 stycznie 2002 r., LEX nr 50239) Trybunał stwierdził, że „utrzymywanie wzajemnego kontaktu między rodzicami i dzieckiem stanowi podstawowy element życia rodzinnego a krajowe środki ograniczające takie kontakty są równoznaczne z ingerencją w prawo chronione przez art. 8 Konwencji”. W licznych orzeczeniach można też spotkać następujące stwierdzenie: „Wzajemne cieszenie się swoją obecnością przez rodzica i dziecko stanowi podstawowy element życia rodzinnego, a środki przewidziane w prawie krajowym je utrudniające sprowadzają się do ingerencji w prawo chronione w art. 8 Konwencji (Tak ETPC w wyroku z dnia 27 kwietnia 2000 r. w sprawie K. i T. v. Finlandia, LEX nr 76876. Podobnie we wcześniejszym orzeczeniu (wyrok ETPC z dnia 8 lipca 1987 r. w sprawie B. v. Wielka Brytania, LEX nr 81022) znalazło się stwierdzenie: „Wzajemne korzystanie przez rodzica i dziecko ze swej obecności stanowi podstawowy element życia rodzinnego”.

    5 https://ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/przeciwdzialanie-przemocy-w-rodzinie/osoby-dotkniete-przemoca-w-rodzinie/materialy-informacyjne/informator-dla-osob-dotknietych-przemoca-w-rodzinie/download,2157,0.html

    6 https://ms.gov.pl/pl/dzialalnosc/przeciwdzialanie-przemocy-w-rodzinie/osoby-dotkniete-przemoca-w-rodzinie/materialy-informacyjne/karta-praw-osoby-dotknietej-przemoca-w-rodzinie-/download,2205,1.html

    7 http://brpd.gov.pl/aktualnosci-wystapienia-generalne/prawo-dziecka-do-obojga-rodzicow-przepisy-rzeczywistosc

    8 https://petycja.eu/kopie-pisma-ms-do-prezesow-sadow-apelacyjnych-w-spr-dezyderatu-nr-4/

    9 https://petycja.eu/kgp-rozpowszechnia-dezyderat-nr-4/

    10 https://nawokandzie.ms.gov.pl/24/dobre-praktyki-2-24/rozwod-rodzicow-a-dobro-dziecka.html

    11 http://brpd.gov.pl/aktualnosci-wystapienia-generalne/o-prawie-do-obojga-rodzicow

    12 http://brpd.gov.pl/sites/default/files/2017_12_11_ms.pdf

    13 http://www.sn.pl/aktualnosci/SitePages/Wydarzenia.aspx?ItemSID=354-292d9931-9fa5-4b04-8516-5c932ff6bdf2&ListName=Wydarzenia